.png)
İltihabi bağırsak hastalıkları, kalın bağırsak ya da ince bağırsağı ilgilendiren klinik durumlardır. Bağırsak duvarında iltihaplarla seyreder ve uzun dönemde bağırsak yapısında değişikliklere (darlık vb.) neden olurlar. Hastalarda yoğun ve kanlı ishal, vücut genel direncinde düşme, karın ağrısı gibi belirtilere neden olurlar.
Bu hastalıklar otoimmün adı verilen hastalıklar grubundandır. Otoimmün hastalıkların oluş mekanizması şu şekilde özetlenebilir. İnsan vücudundaki bağışıklık sistemi, normal şartlar altında vücuda giren yabancı madde ve organizmaları tanımak ve bunlara karşı savaşmak ilkesi ile çalışır ve bu dış etkenleri tahrip etme gücüne sahiptir. Bu tahrip etme gücünü ise vücudun kendi doku ve organlarına karşı kullanmaz. Bağışıklık sisteminin kendi dokusunu tanımasını sağlayan birçok mekanizma vardır. Otoimmün hastalıklarda, bu mekanizmaların bir bölümü hasar görür ve bağışıkllık sistemi vücudun bazı dokularını yabancı olarak algılayarak onlara saldırır ve tahrip eder. Her saldırı bir travmadır ve iltihabi cevaba neden olur. Vücudun kendi bağışıklık sisteminin doku ve organlara saldırdığı durumlarda gelişen hastalıklara otoimmün hastalıklar adı verilir.
İltihabi bağırsak hastalıkları ana olarak iki çeşittir:
-
Crohn Hastalığı: Hem ince hem de kalın bağırsağı tutabilir. Ağırlıklı olarak ince bağırsağı ilgilendirir. İshal, karın ağrısı gibi belirtiler vermekle beraber, anal bölgede iyileşmeyen fissür ve fistül gibi durumlarla da farkedilebilirler. Tanısı kolonoskopi ve kolonoskopide alınan biyopsilerle patolojik olarak konur. Tedavisinde ağırlıklı olarak bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullanılır. Bağırsaklarla ilgili komplikasyonlar geliştiğinde (darlık, fistül gelişmesi vb.) cerrahi tedavi gündeme gelir. Cerrahi tedavide en sınırlı şekilde hastalıklı bağırsak bölümünün çıkarılması ana ilkedir.
-
Ülseratif Kolit: Kalın bağırsağı ve en sıklıkla sigmoid kolon ve rektumu tutar. Kanlı ishal en belirgin belirtisidir. Ataklarla seyreder, ataklar esnasında genel vücut direncinde ciddi düşüşe neden olur. Tanısı aynı Crohn Hastalığı’nda olduğu gibi kolonoskopide alınan biyopsilerle konur. Tedavisinde bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullanılır. Eğer ilaçlara rağmen kontrol sağlanamazsa cerrahi tedavi gündeme gelir. Cerrahi tedavide başlangıçtan itibaren anüse kadar tüm kalın bağırsak çıkarılır ve rektum yerine ince bağırsaktan bir hazne hazırlanarak anal kanala bağlanır. Geride hiç kalın bağırsak dokusunun bırakılmaması önemlidir çünkü hastalığın tekrarına neden olur. Bu ameliyatta ince bağırsak geçici olarak torbaya bağlanır, birkaç ay içinde torba kapatılarak bağırsak devamlılığı sağlanır.